ZAYIFLIK, GÜÇLÜ GİBİ GÖRÜNEBİLMEK ZAAFİYETİDİR ASLINDA- YAZI

Beni sarsmaya çalışan çok insan oldu hayatımda.

Söyledikleri karşısında boynum kıldan ince kaldı hep.

İnsan zayıflıklarıyla insandır.

Utanılacak, hayıflanılacak bir şey değildir bu.

Bütün zayıflıklarımı üstüste koyarım ve yıkılamayacak bir yapı tesis edebilirim.

Hem de tek başıma.

Ve kim yıkabildi ki bu güne kadar, kim?

Hangi güç, hangi teşkilât?

Konu zayıflıksa eğer, işte dünyanın en büyüklerinden bir şiir:

Yesenin yazıyor ölümünden dakikalar önce; kanıyla ve aynaya.

O son şiirini...

En zayıf anında...

En insan anında belki...

Çünkü hayattır Yesenin, çünkü gerçektir, çünkü insandır...

Hoşçakal, dostum benim,

Hoşçakal artık,

Can dostum, seninle dolu göğsüm -

Çok önceden belirlenen bu ayrılık

Buluşmayı vadediyor ilerde bir gün

Hoşçakal, dostum, el sıkışmadan, konuşmadan,"

Bu şiirde kastedilen 'dost' Rusya'nın en önemli komünist şairlerinden Mayakovski'dir. Mayakovski bu intihar nedeniyle Yesenin'i korkaklık ve zayıflıkla suçlamış, yerden yere vurmuş, cenazesine bile katılmamıştır. İşte aşağıda Mayakovski'nin Yesenin'in intiharı üzerine yazdığı şiir:

sen gittin,

diyorlar

yukarılarda bir dünyaya.

sonsuzlaşma-

uçuyorsun,

parıldayan yıldızlara çarparak.

ne borç var artık bize,

içki ne de

ayılma.

hayır, Yesenin,

oh

çekmek değil benim istediğim.

görüyorum ben

kesik bileklerinle sendeleyişini

ve alayla değil

acıyla

düğümleniyor yüreğim.

görüyorum

bir kemik çuvalı gibi

yere atışını gövdeni.

-dur! diyorum.

bırak!

delirdin mi sen?

sürer mi ölümü

hiç insan

tebeşir tozu gibi

yanaklarına?

sen ki çok daha

iyi verirdin ölüme

ağzının payını herkesten.

yeryüzünde başka

kimsede olmayan

o efece konuşmanla.

niçin?

nedeni ne?

donup kalıyorum şaşkınlıktan.

homurdanıyor eleştirmenler:

-bizce, bunun asıl nedeni

şu...

ya da bu...

ama daha çok,

kopmak toplumdan,

çok fazla bira

ya da şarapla kafayı çekmesi.

başka deyişle

satsaydın

bohemleri

işçi sınıfına, diyorlar.

sınıf bilincin olsaydı,

bak, bu gelmezdi başına.

oysa işçiler de

kvastan sert içkilerle

kafayı çekiyorlar.

o sınıf da içerek

güzelce sıçıyor kendi ağzına.

başka deyişle

parti'den biri

denetleseydi seni

sağlansaydı böylece

asıl önemi

içeriğe vermen.

yazardın o zaman

her gün

o dizelerin

yüzlercesini

uzun uzun

ve sıkıcı

Doronin de gördüğümüz türden

ama bence

böylesi bir deliliğin içine düşseydin

sen çok daha önce

son verirdin

yaşamına.

votkadan gitmek daha iyidir

inan bana

böylesi sıkıntıdan boğulmaktansa.

hiçbir zaman söyleyemeyecekler

nedenini bize

seni yitirişimizin.

şuracıkta duran

çakı mı, yoksa ip mi?

ama bulunsaydı

mürekkebi, elbette

Angelleterre otelinin

damarlarını kesmen

ve ölüp gitmen

gerekmezdi.

sana öykünenler çıldırdılar sevinçten:

bir daha, bir daha!

neredeyse bir yığın insan

zıvanadan çıkıp

öldürdü kendini.

neden çoğaltmalı

intiharları

böyle sayıca?

daha kolay değil mi

mürekkeple doldurmak

oteldeki şişeleri!

sonsuza dek

kilitlendi artık dilin

arkasında dişlerinin.

benim bu bilmecemsi sözlerim

yersiz

bir bilgiçlik sayılmamalı

halkımız,

yaratıcısı ve yaşatıcısı o güzel dilimizin,

yitirdi ölümünle

yansılı sesler üreten

en güçlü çırağını.

ve o herifler taşıyıp duruyorlar

ölü şiir döküntülerini

geçmiş,

gömülmüş ölülerden

hemen hiçbir yeniliği olmayan.

üstüste yığıyorlar

tatsız uyaklarını

mezara toprak atar gibi: daha beterlerini.

onurlandırmak için oğlunu

esin Peri'sinin bile

işine yaramayacak olan.

sana yaraşacak

bir anıt henüz dökülmedi

hani nerde o anıt,

döğülmüş tunçtan

ya da yontulmuş mermerden?

oysa çoktan doldurdular

yığın yığın

parmaklarının dibini

çöplerle,

adama sözcüklerinden, anılardan, o bok püsür şeylerden.

adın

hıçkırıklarla birlikte doldurdu mendilleri.

sözcüklerini

geveleyip duruyor Sobinov ağzında

kıvrılıp oturmuş da

altına suyu çekilmiş bir kayın ağacının-

'hiçbir şey söyleme,

ah dostum,

içini de çek-me ne olursun.'

ah,

sen onu ne kimbilir nasıl da alaya alırdın,

şu Leonid Lohengrinski'yi,

baş belası, tanrının!

ortalığı kimbilir

nasıl da ayağa kaldırırdın:

'izin veremem

şiirsel gargaralarına

anıran eşşeklerin! '-

sağır ederdin kulaklarını

üç ayaklı ıslıklarınla, sonra,

yazdıklarının hepsini

kıçlarına sokmalarını söylerdin.

harcardın bozuk para gibi

o yeteneksiz heriflerin hepsini,

doldururdun

smokin ceketlerinin

kara yelkenlerini,

öyle ki savrulurdu

sağa sola

Kogan gibileri,

süngüleyerek

sivri bıyıklarıyla

gelip geçenleri.

oysa bu arada

sayısı hiç de azalmadı

bu serserilerin.

çok zorlu bir iş

onları sayıca geride bırakmak.

yaşam

yepyeni bir biçimde

yeniden kurulacak.

işte o zaman

yepyeni şarkılar söylenmeye başlayacak.

böyle bir çağda

ağırlaşıyor sorunları

kalemin,

iyi ama, gösterin bana

sizi ey zavallı

hortlaklar sürüsü, hadi

nerede görülmüştür

ve ne zaman

yüce bir kişinin,

dikenli yolları bırakıp da

gül bahçelerini seçtiği?

sözcükler

yönlendirir

insanoğlunun güçlerini.

yürüyün!

arkamızda

zaman patlasın

bir mayın gibi.

bizim geçmişe sunacağımız

yanlızca

bukleleri

rüzgarda

geriye savrulan saçlarımızın.

eğlenceye ayrılacak yeri yok

gezegenimizin.

yarınlardan

koparıp

almalıdır mutluluğu

insan.

şu yaşamda

en kolay iştir ölmek

asıl güç olan

yepyeni bir yaşama

başlamak."

Ve sonra ne oldu biliyor musunuz? Şu 'en kolay iştir ölmek. Asıl güç olan yepyeni bir yaşama başlamak' dizeleriyle şiirini bitiren Komünist Şair Mayakovski yaşamına intihar ederek son verdi. İşte veda şiiri:

(Şairin cesedinin yanında bulunmuştur)

hepinize! ..

işte ölüyorum. Kimseyi suçlamayın bundan ötürü. Hele

dedikodudan, unutmayın ki, merhum nefret ederdi.

anacığım, kardeşlerim, yoldaşlarım! Bağışlayın beni. İş

değil bu, biliyorum (kimseye de öğütlemem) , ama benim

için başka bir çıkar yol kalmamıştı.

Lili, beni sev.

Hükümet Yoldaş! Ailem: Lili Brik, anam, kız kardeşlerim

ve Veronika Vitoldovna Polonkaya’dan ibarettir; yaşamlarını

sağlarsan, ne mutlu bana...

bitmemiş şiirleri Brik’lere verin, ne lâzımsa onlar yapar.

“bir varmış bir yokmuş“

derler hani:

aşkın küçük sandalı

hayat ırmağının akıntısına kafa

tutabilir mi!

dayanamayıp parçalandı işte sonunda...

acıları

mutsuzlukları

karşılıklı haksızlıkları

hatırlamaya bile değmez

ödeşmiş durumdayız kahpe felekle.

ve sizler mutlu olun

yeter."

Ve çok sevdiğim, çok dersler aldığım büyük yazar Jack London: O muhteşem eser Martin Eden'de kendi hayatını yazmış ve hayatına tıpkı romanındaki gibi son vermiştir.

Tıpkı hayâl ettiği gibi.

Cesare Pavase, Cesare Pavase'nin günlüğünün ilk sayfalarında, 14 Ağustos'ta intihar edeceğini duyurmuş, kitap da zaten 13 Ağustos'ta bitmiştir. 14'ünde de artık yazar yoktur.

Ya Ernest Hemingway...

Ya Stefan Zweig, Wirginia Wolf, Albert Camus...

Küba'nin efsanevi Devlet Başkanı Fidel Kastro Ernest Hemingway'in hayatına kendi elleriyle son vermesi uzerine şunları söylüyor:

"O intihar etmedi. Kendisini oldürdü."

Ve daha niceleri...

Evet bütün bunlar insanoğlunun çok insanı zayıflıklarıdır..

Tersinden okursak, belki de güçleri...

Ama bu 'zayıflığın' altında, on yıllar sonra bugün bile bizleri halâ etkileyen o muhteşem yaratım gücünü de teslim etmek gerekmez mi?

Ve ilave etmeliyim ki, benim en büyük favori şairim, kahraman ve güçlü sol hareketimiz tarafından aforoza kadar giden bir muameleye tabi kalmış, zayıflık ve karamsarlıkla suçlanmış, ölüm temasının şairi Ahmet Erhan'dır. O ki aslında kimselerin yapamadığını yapmış, 12 Eylül karanlığının insanını, kalbinden şiirlerine yansıtmıştır.

Gerçi intiharla olmamıştır sonu, lâkin intihar gibidir hayatı.

bu kez biraz uzun sürdü bu keder

içime ağır bir taş gibi takılıp kaldı

acı, takunyalar giyerek yürürdü yüreğimde

sevincinse tüyden ayakları vardı

ve sorularım ne çoktu benim

ellerim her taşın altını kuşkuyla aralardı

inanmaz olurdum kimi, göğün mavi, yaprağın yeşil olduğuna

gözlerim her renkte saklı bir karayı arardı.

bu kez biraz uzun sürdü bu keder

kollarımı iki yana açıp dansetmek istiyorum

mutlu olmak istiyorum ey kuşlar, ey çiçekler

Sevgili Ahmet Erhan'dan beni çok etkileyen bir tane daha...

70'li yılların sonlarındaki o büyük hengâmede yazılmış.

Binlerce insanın öldürüldüğü...

Yüreğimi bir kalkan bilip sokaklara çıktım

Kahvelerde oturdum çocuklarla konuştum

Sıkıldım, dertlendim, sevgilimle buluştum

Bugün de ölmedim anne

Kapalıydı kapılar, perdeler örtük

Silah sesleri uzakta boğuk boğuk

Bir yüzüm ayrılığa, bir yüzüm hayata dönük

Bugün de ölmedim anne

Üstüme bir silah doğruldu sandım

Rüzgar, beline dolandığında bir dalın

Korktum, güldüm, kendime kızdım

Bugün de ölmedim anne

Bana böylesi garip duygular

Bilmem niye gelir, nereye gider?

Döndüm işte; acı, yüreğimden beynime sızar

Bugün de ölmedim anne.

Zayıf olandan korkmayın; zayıflıklarını gizlemeyenden...

Her insan fizik kanunları, doğa ve ölüm karşısında mutlak zayıftır.

Zayıflık, güçlü gibi görünebilmek zaafiyetidir aslında.

21.12.2019